Gelir İdaresi Başkanlığı'nın (GİB) güncel verilerine göre, Türkiye’de vergi yükünün büyük kısmı dar gelirli vatandaşların sırtında. Her 100 liralık verginin sadece 15 lirası holdingler ve finans kurumları tarafından ödenirken, geri kalan yüzde 85’lik kısmı ağırlıklı olarak maaşlı çalışanlar, küçük esnaf ve tüketiciler tarafından karşılanıyor.
Şirketler Zarar Gösteriyor, Vatandaş Rekor Vergi Ödüyor
2025 yılına ilişkin tahminlere göre, devletin kurumlardan istisna ve muafiyetlerle vazgeçtiği vergi tutarı 3 trilyon liraya ulaşacak. 2023'te bu rakam 1,4 trilyon lira, 2024’te ise 2,2 trilyon lira olarak hesaplanmıştı.
Ancak vatandaşın sırtındaki yük giderek artıyor. Sadece standart bir otomobil alan bir kişi, benzin ve MTV hariç en az 750 bin lira vergi ödüyor.
Öte yandan, 1 milyon 210 bin kurumlar vergisi mükellefinin 7 ayda ödediği toplam vergi ise sadece 550 milyar 871 milyon lira oldu. Bu da kurum başına ortalama 455 bin liralık bir vergi anlamına geliyor. Uzmanlara göre, birçok şirket düşük kâr beyan ediyor ya da zarar göstererek vergi yükünden kaçınabiliyor.
Vergi Adaletine Dair Tartışmalar Derinleşiyor
Vergi uzmanları, bütçe açığının büyüdüğü bir dönemde devletin vergi gelirlerinden vazgeçtiği muafiyetlerin ciddi bir sorgulama konusu olduğunu vurguluyor. Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerine tanınan geniş vergi ayrıcalıklarının, vergi sistemindeki adaleti zedelediği düşünülüyor.
Prof. Dr. Ahmet Erol ise konuyla ilgili makalesinde şu değerlendirmede bulunuyor: “Devletin tahsil etmekten vazgeçtiği vergilerin ekonomik etkileri hesaplanmalı. Sosyal ve siyasal amaçlarla verilen bu istisnalardan vazgeçilerek, kaynakların dış borçların kapatılmasında kullanılması, gelecek kuşakların yükünü azaltabilir.”