Dünya genelinde günlük tuz tüketimi, sağlık otoritelerinin önerdiği miktarın neredeyse iki katına ulaşmış durumda. Aşırı tuz alımı özellikle kalp ve damar hastalıkları için ciddi bir tehdit oluştururken, bazı bilimsel araştırmalar ise çok düşük tuz tüketiminin de zararlı olabileceğini ortaya koyuyor. Peki, ideal tuz miktarı nedir? Uzmanların farklı görüşleri ve araştırma sonuçları dikkat çekiyor.
Tuzun Popülerliği ve Sağlığa Etkisi
2017 yılında "Salt Bae" lakabıyla sosyal medyada büyük bir ün kazanan şef Nusret Gökçe, ete teatral biçimde tuz serpme videosuyla gündeme oturmuştu. Bu fenomen, aslında tuzun hayatımızdaki vazgeçilmez yerini ve ne kadar sevildiğini gösteriyor. Ancak uzmanlara göre bu alışkanlık, sağlık açısından ciddi sonuçlara yol açabilir.
Dünya Sağlık Kuruluşlarının Tuz Önerileri
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), günlük sodyum alımının 2 gramın (yaklaşık 5 gram tuz) altında kalmasını öneriyor. Bu sınır ABD'de 2.3 gram, İngiltere’de ise 6 gram seviyesinde belirlenmiş durumda. Ancak pratikteki tüketim bu rakamların oldukça üzerinde:
-
İngiltere: 8.4 gram
-
ABD: 8.5 gram
-
Küresel ortalama: 10.8 gram
Tuzun yalnızca yaklaşık %25’i sofrada yemeklere eklenirken, büyük bir kısmı hazır ve işlenmiş gıdalardan, ekmeklerden ve paketli ürünlerden alınıyor.
Tuzu Azaltmak Felç ve Kalp Krizini Önleyebilir
Bilimsel veriler, tuz tüketiminin düşürülmesinin kan basıncını azalttığını ve buna bağlı olarak felç ve kalp krizi gibi kardiyovasküler sorunların riskini düşürdüğünü gösteriyor. Örneğin Japonya ve Finlandiya’da yürütülen geniş kapsamlı halk sağlığı kampanyaları sayesinde tuz kullanımı azaltılmış, bu da inme ve kalp hastalıklarına bağlı ölümlerde %80’e kadar düşüş sağlamış.
Çok Az Tuz Tüketimi de Tehlikeli Olabilir
Ancak diğer taraftan, bazı araştırmalar da tuz tüketiminin aşırı kısıtlanmasının zararlı olabileceğine işaret ediyor. Yapılan geniş kapsamlı çalışmalara göre:
-
Günde 5.6 gramdan daha az veya 12.5 gramdan fazla tuz tüketmek sağlık açısından risk oluşturabiliyor.
-
170 binden fazla kişiyle yapılan bir araştırmada, günde 7.5 gramın altındaki tuz tüketiminin, kalp ve damar sorunlarıyla ilişkili olduğu belirlendi.
Uzmanlara göre orta seviye tüketim (yaklaşık 7.5–12 gram tuz) sağlıklı bireyler için en ideal aralık olarak kabul ediliyor.
Kişisel Faktörler Tuzun Etkisini Değiştiriyor
Tuzun vücut üzerindeki etkisi kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Yaş, kilo, genetik yapı ve etnik köken gibi faktörler, tuza olan hassasiyeti etkileyebiliyor. Özellikle tansiyon hastaları ve kalp-damar rahatsızlığı riski taşıyan bireyler için tuzun sınırlandırılması hayati önem taşırken, genel sağlığı yerinde olan bireylerde orta düzey tüketim en uygun seçenek olarak değerlendiriliyor.
Tuzsuz Hayat Ne Kadar Gerçekçi?
Beslenme uzmanları, tamamen tuzsuz bir diyetin hem sürdürülebilir olmadığını hem de sağlıklı olmayabileceğini vurguluyor. Ancak işlenmiş gıdalardan kaçınmak, doğal beslenmeye yönelmek ve potasyum bakımından zengin besinleri (meyve, sebze, yoğurt, kuruyemiş) daha fazla tüketmek, tuzun olumsuz etkilerini dengelemek için etkili stratejiler arasında yer alıyor.