Japonya’da bir sinirbilimcinin geliştirdiği yeni teknik, yapay zeka ile beyin taramalarını bir araya getirerek insanların zihinlerinde oluşan görüntüleri açıklayıcı cümlelere dönüştürebiliyor.
Science Advances’ta yayımlanan araştırmanın yazarı Tomoyasu Horikawa, düşünceleri “okuma” konusundaki ilerlemelere rağmen zihindeki karmaşık görselleri anlaşılır bir dile aktarmanın hala zor bir mesele olduğunu söylüyor.
Ancak geliştirilen bu yöntem, zihin süreçlerinin çözülmesinde yeni bir dönemin habercisi gibi görünüyor.
“Zihin Altyazısı” Teknolojisi Nasıl Çalışıyor?
Horikawa’nın “zihin altyazısı” adını verdiği yöntem, beynin nesnelere, mekanlara, olaylara ve eylemlere ait oluşturduğu görsel bilgileri yapay zeka modelleri aracılığıyla analiz ediyor.
CNN’in aktardığı bilgilere göre sistem yalnızca kelime tahmini yapmıyor, görüntüdeki bağlamı, ilişkileri ve ayrıntıları da yorumlayarak daha anlamlı metinler üretebiliyor.
Bu yaklaşım, beynin bir anda oluşturduğu karmaşık görsel veriyi adım adım çözüp açıklayıcı cümlelere dönüştürmesiyle dikkat çekiyor. Yöntemin özellikle bağlamı doğru kurabilmesi, onu önceki denemelerden ayıran en önemli özelliklerden biri olarak öne çıkıyor.
Araştırma Katılımcılarıyla Gerçek Zamanlı Testler Yapıldı
Çalışma, NTT İletişim Bilimleri Laboratuvarları’nda yürütüldü. Yaşları 22 ila 37 arasında değişen altı katılımcının beyin aktiviteleri detaylı şekilde incelendi. Katılımcılara ses içermeyen, yaklaşık birer saniyelik 2 bin 180 kısa video izletildi. Bu videolar sahneler, nesneler ve insan eylemleri gibi çeşitli içerikler barındırıyordu.
Araştırmacılar, bu videolar izlenirken kaydedilen beyin aktivitelerini sayısal temsillere dönüştürmek için “kod çözücü” yapay zeka modelleri geliştirdi. Daha sonra aynı modeller, katılımcıların eğitim sürecinde görülmeyen videoları izlerken ya da hatırlarken ortaya çıkan beyin sinyallerini çözümlemek için yeniden kullanıldı.
Kod çözücülerden gelen veriler ikinci bir algoritmaya aktarıldı ve bu algoritma beyin aktivitesine en uygun açıklayıcı cümleleri üretti.
Nörolojik Hastalıklara Umut Olabilir
Bilim insanları, söz konusu teknolojinin konuşma yetisini kaybetme riski taşıyan veya konuşma merkezleri hasar gören bireyler için yeni bir iletişim yolu sunabileceğini belirtiyor.
Afazi ve ALS gibi nörolojik hastalıklarda, hastaların düşüncelerini ifade edebilmelerine yardımcı olması muhtemel görülüyor.
Aynı zamanda uzmanlar, sözlü iletişimde zorluk yaşayan otistik bireyler için de yöntemin önemli bir potansiyel taşıdığını vurguluyor.
Bu nedenle teknoloji sadece bilimsel bir merak unsuru olmaktan çıkıp, yakın gelecekte birçok insanın hayatını doğrudan etkileyebilecek bir araç haline gelebilir.