İç Anadolu’nun kalbinde bir ilçe var. Nüfusu yaklaşık 4.385 kişi ile Yozgat’ın en küçük yerleşimlerinden biri olarak öne çıkıyor. Bu yazıda önce Yozgat’ın coğrafyasına ve ilçe yapısına bakacak, sonra da “en küçük” ilçesinin hem sayısal profilini hem de günlük yaşamını anlatacağız.
YOZGAT NEREDEDİR VE KAÇ KİŞİLİK BİR İL?
Yozgat, İç Anadolu Bölgesi’ndeki bozkırların ve yaylaların şehridir; 2024’te ilin toplam nüfusu 420–413 bin aralığında belirtilmiştir.
YOZGAT’TA KAÇ İLÇE VAR VE HANGİLERİ?
Yozgat ilinde toplam 14 ilçe bulunuyor. Bunlar; Akdağmadeni, Aydıncık, Boğazlıyan, Çandır, Çayıralan, Çekerek, Kadışehri, Merkez (Yozgat), Saraykent, Sarıkaya, Sorgun, Şefaatli, Yenifakılı ve Yerköy. Her biri, ayrı bir hayatı ve ekonomik yapıyla Yozgat mozaiğini oluşturur.
YOZGAT’IN İLÇELERİ NÜFUSÇA NASIL DAĞILMIŞ?
Merkez (Yozgat) ve Sorgun ilin en büyük nüfus merkezleri; diğer ilçeler ise Akdağmadeni, Yerköy, Boğazlıyan gibi orta büyüklükteki yerleşimler ile daha küçük kasaba ve köylerden oluşuyor. Bu makalede ayrıntıya girmeden önce şunu söyleyelim: nüfus, coğrafya ve yerel ekonomi birleşince her ilçe farklı bir karakter kazanıyor.
İLÇE İLÇE, KISA KISA
Merkez (Yozgat): 109.000 kişilik nüfustan oluşur. Şehrin hizmet merkezi; eski ve yeni mimarinin yan yana geldiği, pazarların ve resmi kurumların yoğun olduğu yer.
Sorgun: 79.000 kişilik nüfustan oluşur. Tarım pazarı, hareketli çarşı; çevre köylerle sıkı bir ekonomik bağ var.
Akdağmadeni: 39.700 kişilik nüfustan oluşur. Doğaya yakın, madencilik ve yayla kültürü izleri taşıyor.
Yerköy: 35.000 kişilik nüfustan oluşur. Demiryolu ve ulaşım bağlantılarıyla dikkat çeker.
Boğazlıyan: 34.600 kişilik nüfustan oluşur. Tarımsal üretimin öne çıktığı yer.
Çayıralan: 12.000 kişilik nüfustan oluşur. Ova ve tabiatla iç içe sakin bir ilçe.
Çekerek: 18.400 kişilik nüfustan oluşur. Küçük sanayi ve pazar hareketliliği var.
Diğer ilçeler (Sarıkaya, Saraykent, Şefaatli, Kadışehri, Yenifakılı, Aydıncık): Orta-küçük ölçekli yerleşimler; her biri yerel gelenekleriyle tanınıyor.
Çandır: 4.385 kişilik nüfustan oluşur.
ÇANDIR KAÇ KİŞİLİK, NÜFUS VE DAĞILIM NASIL?
Çandır, Yozgat’ın nüfus açısından en küçük ilçelerinden biri olarak kayıtlarda yer alıyor; 2024 yılına yakın kaynaklar 4.200–4.400 aralığında nüfus bildiriyor.
Merkezi ve köy yerleşimi dağılımı da önem taşıyor. Merkezde yaşayanların oranı çoğunluğu oluşturuyor. Çandır’ın yüzölçümü 205 km² ve 173 km² arasında.
ÇANDIR’DA HAYAT NASIL AKIYOR?
Sabahları esnaf dükkânını açar, kahvede komşuların sesleri uzar; pazar günleri birkaç tezgâh kurulur. Hayat burada yavaş ve dokunulabilirdir. Genç nüfusun bir kısmı eğitim veya iş için şehir merkezlerine gitmiş; bu, köylerde ve merkezde yaşlı-orta yaş yoğunluğunu artırmış.
ÇANDIR’IN EKONOMİSİ NEYE DAYANIYOR?
Toprak işleme, küçükbaş/büyükbaş hayvancılık, yerel zanaat ve kamu istihdamı ilçede öne çıkan geçim kaynakları. Küçük ölçekli tarım hâlâ omurga; bazı aileler mevsimlik veya şehre göç ile gelirlerini çeşitlendiriyor. Bu ekonomik yapı, ilçenin sakin tempo ve toplumsal dayanışma biçimini güçlendiriyor.
ALTYAPI VE HİZMETLER NASIL?
Çandır merkezinde temel kamu hizmetleri (sağlık ocağı, ilkokul/ortaokul, belediye birimleri) bulunuyor. Ulaşım genellikle karayolu ile sağlanıyor; kış koşullarında bazı yollar etkilenebiliyor. Yol ve ulaşım bilgilerinde değişiklik olabileceği için yolculuktan önce yerel güzergâh kontrolü tavsiye edilir.
ÇANDIR BU İLÇE NEDEN ÖNEMLİ?
Küçük nüfusa rağmen Çandır, kültürel hafıza, komşuluk ilişkileri ve yerel gelenek ve görenekleri bakımından zengindir. Yöresel yemek, bayram geleneği, türbe ziyaretleri ve yayla şenlikleri gibi etkinlikler burada canlı.
YÖRESEL LEZZETLER VE OYUNLAR NELERDİR?
Arabaşı çorbası, keşkek, tandır; soğuk günlerin ve düğünlerin lezzetleri. Höşmerim, incir dolması, mayalı bazlama; tatlı ve hamur işlerinde yöresel dokunuşlar… Halk oyunları (Yozgat yöresi, halay), davul-zurna eşliğinde kuşaklar arası aktarım. Bu lezzet ve oyunlar, Çandır’ın toplumsal bağlarını güçlendirir; sofrada ve meydanda geçen anlar topluluğun hafızasını oluşturur.
ÇANDIR’DA GEZİLECEK NOKTALAR HANGİLERİ?
Şah Sultan Hatun Türbesi / Kümbeti gibi yerel tarih unsurları; bölgenin eski dönemlerle bağını gösteren taş işler ve türbeler.
Yayla ve doğal tepeler (Gevencik Dağı vb.) doğa yürüyüşleri ve kırsal fotoğrafçılık için uygun.
ÇANDIR’DAN BÜYÜK İLLERE ULAŞIM NASIL?
Yozgat – Çandır: Karayolu mesafesi kaynaklara göre 89–123 km aralığında bildiriliyor; yol süresi 1,5–2 saat arası değişebilir. Otobüs seferleri Yozgat otogarından düzenlenebiliyor.
Kayseri – Çandır: Kayseri, Çandır’a en yakın büyük şehirlerden; Kayseri Erkilet Havalimanı yaklaşık 50–75 km civarında bildiriliyor ve buradan araç/otobüsle ulaşım mümkün.
Ankara / İstanbul: Uzun kara yolculukları gerektirir; aktarmalı otobüs/aktarma rota planlamak daha pratiktir.
