Yozgat’ta bu yıl mevsim normallerinin dışında seyreden hava koşulları, sebze üreticisini ciddi şekilde etkiledi. Nisan ve Mayıs aylarında yaşanan don olayları ve ardından gelen dolu, fidelerin zarar görmesine neden olurken, yaz aylarındaki aşırı sıcaklıklar da sebzelerde yanıklara ve hastalıklara yol açtı. Üreticiler, artan maliyetler ve verim kaybı nedeniyle zor bir sezon geçiriyor.
Don, dolu ve sıcaklık zincirleme zarara yol açtı
Yozgat’ta ilkbahar aylarında yaşanan don ve dolu felaketleri, tarımsal üretimde önemli kayıplara neden oldu. Özellikle domates, salatalık, biber, yeşil fasulye ve patlıcan gibi sebzelerde, fidelerin zarar görmesiyle birlikte yeniden dikim ihtiyacı doğdu. Bu durum hem hasatta gecikmeye yol açtı hem de maliyetleri artırdı.
Yaz aylarında ise bu kez aşırı sıcaklar devreye girdi. Yeniden dikilen fideler, yüksek sıcaklıklar nedeniyle yeterince gelişemedi. Hasat aşamasına gelmiş ürünlerde hastalıklar görülmeye başladı. Bitkilerin üzerinde yanıklar oluştu, ürün kalitesi düştü.
“Elmamız da yok, domatesimiz de kurudu”
Koyunculu köyünde yaşayan Fitnet Bozkurt, geçmiş yıllarda büyük verim aldıkları elma bahçelerinde bile bu yıl ürün olmadığını söylüyor. Bozkurt, "Bu yıl elma da yok, domatesim, fasulyem tüm kurudu. Yemeklik sebzeyi bile dışarıdan almak zorunda kaldık," diyerek durumu özetliyor.
Sebze üretiminde kendi ihtiyaçlarını dahi karşılayamayan köylüler, alışveriş yapmak zorunda kaldıkları için ekonomik olarak da sıkıntı yaşıyor. Üretici açısından hem emek hem de maddi anlamda ciddi bir kayıp söz konusu.
“İkinci ekim maliyeti artırdı, zaman kaybettik”
Türkmen Araplı köyünden Mehmet Özer de bu yılki zorlukları şu sözlerle aktarıyor: "Bahçemizde bu sene sıcaklık ve doludan dolayı mahsullerimiz hasar aldı. Dolu sonrası yeniden ekim yaptık ama bu kez de sıcaklar vurdu. Bir türlü toparlanamadık."
Özer’in vurguladığı en önemli sorunlardan biri ise tekrar yapılan dikimlerin hem zaman kaybı yaratması hem de masrafları artırması. Sürekli değişen hava koşulları nedeniyle ne planlama yapılabiliyor ne de düzenli bir verim alınabiliyor. Üretici, artık önünü görememekten dertli.
İklim değişikliğiyle mücadelede yerel çözümler şart
Yozgat’ta yaşanan bu durum, iklim değişikliğinin tarım üzerindeki etkilerini bir kez daha gözler önüne seriyor. Uzmanlara göre, bu tür hava olaylarının önümüzdeki yıllarda daha da artması bekleniyor. Yerel yönetimler, çiftçi birlikleri ve ilgili kurumların iklim değişikliğine karşı dayanıklı tarım uygulamalarını yaygınlaştırması gerekiyor.
Tarımın sürdürülebilirliği için sadece büyük projeler değil, yerel ölçekte alınacak önlemler de büyük önem taşıyor. Gerek erken uyarı sistemleri, gerekse kuraklığa dayanıklı tohum kullanımı gibi uygulamalar, bu tür kayıpların önüne geçebilir.
