Filtreli, düşük katranlı ve nikotinli sigaralar, kanserin akciğerdeki yerleşimini ve alt tiplerinin sıklığını değiştirdi. Akciğer kanseri, tüm dünyada en sık görülen ve en ölümcül kanser türü olmaya devam ederken, bu yeni durum kanserle mücadeleyi farklı bir boyuta taşıyor.
Yüzde 85'inin Nedeni Sigara
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, yılda yaklaşık 2.5 milyon yeni akciğer kanseri vakası teşhis ediliyor ve Türkiye'de bu sayı 41 bin. Akciğer kanserlerinin yaklaşık yüzde 85'inin nedeni doğrudan sigara kullanımı. Sigaraya pasif maruziyet, hava kirliliği ve genetik yatkınlık gibi diğer risk faktörleri de etkili olsa da, sigara açık ara ilk sırada yer alıyor.
Eski Sigara, Yeni Sigara: Kanser Daha Derinlerde
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Tuncay Göksel, sigara içeriğindeki değişikliklerin kanser tipini nasıl etkilediğini anlattı. Eski, filtresiz ve yüksek katranlı sigaralar içenlerde daha çok akciğerin büyük hava yollarında gelişen "skuamöz hücreli kanser" görülüyordu. Bu sigaralar derin nefes çekmeyi zorlaştırdığı için duman büyük hava yollarında kalıyordu.
Ancak, Tekel'in özelleşmesiyle yaygınlaşan, filtreli ve daha az nikotin içeren sigaralar, içicilerin daha derin nefes çekmesine neden oldu. Bu durum, dumanın akciğerlerin en iç kısımlarına, yani küçük hava yollarına (alveollere) ulaşmasını sağladı. Prof. Dr. Göksel'e göre, bu değişiklik sonucunda "adenokanser" adı verilen kanser tipinin sıklığı hızla arttı. 2010 yılından sonra ise Türkiye'de adenokanser, en sık görülen akciğer kanseri tipi haline geldi ve batı ülkeleriyle aynı seviyeye ulaştı. Göksel bu durumu "Eskiden daha ucuza kanser oluyorduk, şimdi daha pahalıya kanser oluyoruz. Sigara konusunda batılaştık" sözleriyle özetledi.
E-Sigara Alarmı: "Kanseri 15-20 Yıl Sonra Göreceğiz"
E-sigara ve diğer yeni nesil tütün ürünleri de benzer bir risk taşıyor. Prof. Dr. Göksel, bu ürünlerin de akciğer hücrelerine hasar verdiğini ve kanserleşme eğilimini artırdığını belirtti. "Bunlar yeni ürünler ve şu an için 'kanseri artırdı' demiyoruz ama deneysel verilere göre kanserleşme eğilimini artırıyor. 15-20 yıl sonra toplumda onları kullananlarda kanser sıklığının arttığını ne yazık ki göreceğiz," diyerek uyarılarda bulundu. Uzmanlar, akciğerlerin tek ihtiyacının temiz hava olduğunu vurgulayarak, sigara ile mücadeledeki denetimlerin artırılması çağrısında bulunuyor.
