Aspartam, normal şekere göre 200 kat daha tatlı olan bir yapay tatlandırıcıdır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından olası kanserojen olarak etiket almış olan bu yapay tatlandırıcı insanların sağlığını tehdit etmektedir.
DSÖ’ye göre olası kanserojen olan bu gıda katkı maddesi, güvenilir miktarlarda tüketildiğinde zararsız olarak adlandırılmaktadır. İnsanlar aspartamı tüketildiğinde vücutlarında; aspartam, fenilalanin, aspartik asit ve metanol adı verilen bileşiklere parçalanır. Fenilalanin, genetik bir bozukluk olan fenilketonüri (PKU) hastalığına sahip fenilketonürili bireyler için özellikle tehlike arz eder.
Bu sebeple, PKU testi pozitif bireylerin, aspartamı tüketmeden önce kesin olarak doktorlarına danışmaları gerekir. Aspartik asit ve metanol ise aspartamın başka bir endişe kaynağıdır.
Aspartik asit; glutamatla birleştiğinde, beyindeki sinir hücreleri üzerinde uyarıcı bir etki oluşturur. Bazı çalışmalarda aşırı miktarda aspartik asit tüketimi, nörolojik sorunlara veya baş ağrısına sebep olarak gösterilmiştir.
Metanol ise; aspartamın ayrışması sırasında ortaya çıkan bir üründür. Metanol, toksik bir madde olmakla beraber insan vücudunda biriktiğinde ciddi sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. Ancak, aspartam içeren gıdaların normal tüketimi ile vücutta metanol birikmesi için fazla miktarda tüketilmesi olası bir durum olarak ele alınmamıştır.
Aspartam içeren gıda türlerine örnek vermek gerekirse bunlar;
Düşük kalorili, kalorisiz veya diyet içecekler: gazlı içecekler, meyveli mineralli sular, meyveli sodalar, meyve suları. Şeker yerine geçen tatlandırıcılar. Şeker yerine geçen toz veya sıvı tatlandırıcılar, özellikle diyet veya düşük şeker içeren gıdalarda yaygın olarak kullanılır. Ayrıca bunlara hazır paketli tatlılar da dahildir.
Bazı diyet, düşük kalorili, şekersiz atıştırmalıklar veya şeker yerine geçen sakızlar ya da bazı şekerli sakızlar. Düşük kalorili, light olan veya olmayan tatlılar, düşük kalorili dondurma, bisküviler ve diğer atıştırmalıklar tatlandırıcı olarak aspartam içerebilir. Light, yarım yağlı yoğurt veya tatlandırılmış süt ürünleri. Son olarak tatlandırıcı eklenmiş olan konserve yemekler veya konserve ürünler.
Kısacası gıda içerik etiketlerinde E951 olarak tanımlanan aspartam sıklıkla diyet, light, şekersiz, düşük kalorili veya kalorisiz olarak tanımlanan her türlü paketli gıda içerisinde bulunabilmektedir.
Aspartam ile ilgili neler yapmalıyız? Nasıl korunmalıyız? Sorularına yanıt verecek olursam, sizlere önerim light, diyet, sıfır şeker, kalorisi azaltılmış veya tatlandırıcı eklenmiş gıdaları hayatınızdan çıkarmanız olacaktır.
Genel olarak maksimum tüketim miktarını kendiniz için hesaplamanız yine yararınıza olacak diğer yollardandır.
Aspartam güvenilir maksimum tüketim miktarı sağlıklı bir yetişkin için günlük 40-50 miligram/kg vücut ağırlığı ile hesaplanabilir. Örneğin, 60 kilogram ağırlığındaki bir yetişkin için maksimum tüketim miktarı yaklaşık 2.4-3 g arasında olacaktır.
Her yediğimiz veya içtiğimiz ürünün etiketinde, kullanılan tatlandırıcıların ne kadar kullanıldığına dair miktarlar yazıyor mu? Ne yazık ki hayır.
Öyleyse ne kadar tükettiğimi nereden bileceğim? İnternet üzerinden ürün marka ve çeşidini yazarak içeriğinde kaç mg aspartam bulunduğunu sorgulayarak yanıt bulabilirsiniz.
Aspartamın günlük maksimum güvenilir tüketim miktarları ile ilgili hesaplamaları yapmak ve takip etmek tamamen sizlere düştü. Tükettiğiniz paketli ürünlerin etiketlerini kontrol etmeyi alışkanlık haline getirmeniz dileği ile, sağlıcakla kalın.